ΟΥ Οχι ΤΙ κάτι ΔΑΝΟΣ εκ της γής
Απόψεις που πηγάζουν από την άλλη άγνωστη πλευρά
ΑΒΑ(ήβη)+ΤΑΡ(τάρταρα) <> ΒΙΟΣ(ζωή)+ΑΔΑΣ(άδης)
Aιώνια εναλλαγή, στην βιολογική αρμονία
Η άλλη θέση στην καθημερινότητα, τό επέκεινα, ή αλήθεια της φαντασίας.
Βουτιά στόν άπειρο και άυλο κόσμο τών ιδεών.
Υποβάθμιση του χρήματος (χξς') σε μέσο εξυπηρέτησης και όχι υπέρτατη ανάγκη.
Ατυχώς ονομάσθηκε Χρήμα (ότι χρειαζόμαστε)
και Νόμισμα (ότι θεσπίσθηκε σαν αξία)
Εξαπατήσαμε τό είναι μας, και Εκπέσαμε.

Επικοινωνία: utidanos@gmail.com

Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024

25η Μαρτίου 1821 μύθος ή πραγματικότητα

Του Ιωάννη Μιχαλακάκου
εκπαιδευτικού
Η ορκομωσία των Αγωνιστών Θεόδωρος Βρυζάκης 1865

Τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει πολύ η συζήτηση σχετικά με την πραγματική ημερομηνία έναρξης της Ελληνικής επανάστασης του 1821. Η συζήτηση αυτή μάλιστα έχει επεκταθεί τόσο πολύ από σύγχρονους αναθεωρητές της ιστορίας που αμφισβητούν όχι μόνο τις ημερομηνίες αλλά ακόμα και τα εθνικά κίνητρα του εν λόγω κινήματος και τους ίδιους τους αγωνιστές που βίωσαν τα γεγονότα. Ανεξαρτήτως του λόγου που συμβαίνει αυτή η τάση αναθεώρησης είτε είναι η αγωνιώδης αναζήτηση της αλήθειας ή η αποσύνδεση του αγώνα με το θρησκευτικό συναίσθημα ή ιδεολογικά κίνητρα το παρόν άρθρο έχει σκοπό να φωτίσει τα πραγματικά γεγονότα προκειμένου ο πολίτης να μην συγχέεται και παραπληροφορείται.
Αρχικά πρέπει να ξεδιαλυθεί στο νου του αναγνώστη τι σημαίνει κήρυξη της επανάστασης εκείνη την εποχή. Επί της ουσίας το θρησκευτικό συναίσθημα των αγωνιστών ήταν απολύτως συνυφασμένο με την εθνική τους συνείδηση και την πολιτική τους σκέψη. Αυτός ήταν και ο λόγος όπου έχουμε ιερές δοξολογίες πριν την εκκίνηση κάθε στρατιωτικής επιχείρησης με σκοπό να «ευλογηθούν τα όπλα». Αδιαμφισβήτητο είναι επίσης το γεγονός ότι πριν την 25η Μαρτίου είχαν προηγηθεί όχι μόνο ιερές δοξολογίες για να ευλογηθούν οι αγωνιστές αλλά και ένοπλα γεγονότα που είχαν σκοπό την προπαρασκευή του κινήματος.
Τον Απρίλιο του 1820 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης μετά από σύσκεψη που είχε με εκπροσώπους της φιλικής εταιρείας δέχτηκε τον ηγετικό ρόλο. Του δόθηκε το ψευδώνυμο «Καλός» και τα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου «α.ρ.» για να υπογράφει τις επιστολές του. (Brewer, 2019). Ήταν υπασπιστής του Τσάρου και ήλπιζε σε βοήθεια των Ρώσων ως ομόδοξων μετά τις πρώτες επιτυχίες του εν λόγω κινήματος. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαβαίνει τον ποταμό Προύθο σε μια κίνηση casus belli για την Οθωμανική διοίκηση. (Τσέα Μ, 2021) Δύο μέρες μετά στις 24 Φεβρουαρίου, μετά από δοξολογία στον ναό των Τριών Ιεραρχών στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, εκδίδει την πρώτη επαναστατική διακήρυξη που απευθύνεται σε όλους τους Έλληνες και τους καλεί να λάβουν τα όπλα «υπέρ Πίστεως και Πατρίδος». (Αργολική Βιβλιοθήκη, 2020). Το σχέδιο του προέβλεπε να επαναστατήσει ταυτόχρονα και η νότια Ελλάδα και να υπάρχει πίεση από βορρά και νότο. Ωστόσο αυτό δεν κατέστη δυνατό όχι μόνο λόγω της καταστροφής των δυνάμεων του στην Μολδοβλαχία αλλά και λόγω πρακτικών ζητημάτων επικοινωνίας και διστακτικότητας στο νότο.
Η Μονή των Τριών Ιεραρχών στο Ιάσιο, σε χαρακτικό του α’ μισού του 19ου αιώνα.Εδώ στις 24 Φεβρουαρίου 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης κήρυξε την έναρξη της επανάστασης.

Στην νότια Ελλάδα ήδη από τις 16 Μαρτίου σύμφωνα με τοπικές παραδόσεις που έχουν καταγραφεί στο χειρόγραφο του Μιχ. Δέφνερ το 1875 έχουμε κατόπιν συνεννόησης με τους προκρίτους στην Μάνη, επαναστατική κίνηση στο Λεωνίδιο από τους Τριαντινό και Ράμφο. (Τσαγγούρης Π, 2014). Ταυτόχρονα στην Αχαΐα προκειμένου να καμφθούν οι τυχόν δισταγμοί των εκεί προκρίτων αλλά και για να μην πάρουν οι τούρκοι τους φόρους των Ρωμιών γίνονται κρούσεις στις 14 Μαρτίου από τον Νικόλαο Σολιώτη στην θέση Αγρίδι και στις 16 Μαρτίου από τους Χονδρογιανναίους στην θέση Χελονοσπηλιά. (Οικονόμου Μ, 1874). Σύμφωνα με νεότερα στοιχεία στις 18 Μαρτίου στην Αγία Λαύρα υπό τον Π.Π. Γερμανό αποφασίζεται η μαζική συμμετοχή της περιοχής στην επανάσταση υψώνοντας το τοπικό λάβαρο (ΓΕΕΘΑ). Αποτέλεσμα των παραπάνω διεργασιών ήταν η πολιορκία και απελευθέρωση των Καλαβρύτων (21 – 25 Μαρτίου).
Την ίδια μέρα στην Αρεόπολη της Μάνης (τότε Τσίμοβα), σύμφωνα με τον Ιωάννη Κολοκοτρώνη «την 17ην Μαρτίου οι πρόκριτοι της Μάνης συνεννοήθησαν να λάβωσι τα όπλα κατά των Τούρκων». Απότοκο της κήρυξης της επανάστασης στην Μάνη ήταν η αναίμακτη κατάληψη της πόλεως της Καλαμάτας από όπου στις 23 Μαρτίου του 1821 εξεδόθη η «Προειδοποίησης προς τας Ευρωπαϊκάς αυλάς». (Καπετανάκη, 2020). Το πρώτο κείμενο επί της ουσίας που γνωστοποιούσε την επανάσταση στο εξωτερικό εμφανίζοντας την ελληνική επανάσταση ως κίνημα εθνικό και όχι ως κοινωνική στάση. Ο Θ. Κολοκοτρώνης αναφέρει χαρακτηριστικά στα απομνημονεύματα του «Το κίνημα μας έγινε εις τας 22 Μαρτίου εις την Καλαμάτα….».
Από τα παραπάνω λοιπόν εύλογα προκύπτει το ερώτημα γιατί ο εορτασμός της έναρξης της επανάστασης ορίστηκε στις 25 του Μάρτη και όχι νωρίτερα. Η φιλική εταιρεία και ο αρχηγός της Αλέξανδρος Υψηλάντης ήδη από το 1820 επεξεργάζονταν διάφορα σχέδια οργάνωσης ενός επαναστατικού κινήματος. Τελικά με την συνδρομή του Παπαφλέσσα και άλλων μελών της φιλικής εταιρείας κατέληξαν στο «Σχέδιον Γενικόν» πιθανότατα τον Οκτώβριο του 1820 στο Ισμαήλιο της Μολδοβλαχίας (Παπαδόπουλος Σ, 1977). Στο σχέδιο αυτό προέβλεπε ταυτόχρονη έκρηξη της επανάστασης από βορρά και νότο με ημέρα έναρξης την 25η Μαρτίου του 1821. (Σπηλιάδη Ν, 1851). Βάση αυτής της ημερομηνίας κινήθηκαν και τα παραπάνω προεπαναστατικά γεγονότα.
Η ημερομηνία αυτή δεν επελέγη τυχαία. Πρώτα απ όλα είχε τεράστια συμβολική σημασία για τους Έλληνες. Η 25η Μαρτίου είναι μια από τις μεγαλύτερες γιορτές της Ορθοδοξίας. Ο ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Σύμφωνα με τον Τρικούπη «ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους». Πέραν του θεολογικού συμβολισμού που θα ευλογούσε τον αγώνα είχε και πρακτικό λόγο εφαρμογής. Η μεγάλη συγκέντρωση Ελλήνων στις εκκλησίες δεν θα κινούσε τις υποψίες των Τούρκων από την μια και από την άλλη θα μπορούσαν πολύ εύκολα να ενημερωθούν για το επερχόμενο κίνημα και το ξέσπασμα της επανάστασης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι τότε δεν υπήρχαν εύκολοι και άμεσοι τρόποι επικοινωνίας και έπρεπε να χρησιμοποιούν ημερομηνίες – σημεία αναφοράς για την εκτέλεση του σχεδίου.
Το επίσημο διάταγμα της καθιέρωσης της 25ης Μαρτίου ως ημέρα εορτασμού

Με την λογική αυτή στις 15 Μαρτίου του 1838 επί βασιλείας του Όθωνα καθιερώθηκε η 25η Μαρτίου ως επίσημη ημερομηνία εορτασμού της εθνικής ανεξαρτησίας και παλιγγενεσίας. (Φουρτούνης Β, 2017). Αξίζει να σημειωθεί πως ακόμα και οι αγωνιστές του 1821 που συμμετείχαν στις προεπαναστατικές δράσεις ήταν σύμφωνοι με την παραπάνω επιλογή. Χαρακτηριστικό είναι το αδημοσίευτο εξοδολόγιο του Ιωάννη Κατσή Μαυρομιχάλη, αδελφού του Πετρόμπεη ο οποίος μάλιστα ήταν από τους πρώτους απελευθερωτές της Καλαμάτας και τους πρωταγωνιστές των πρώτων ημερών. Ο Φωτάκος αναφέρει χαρακτηριστικά «τὴν δὲ πρωΐαν τῆς 23 Μαρτίου, ἦλθον (στην Καλαμάτα) ὁ Κατσῆς Μαυρομιχάλης, ὁ Ἠλίας Κατσάκος Μαυρομιχάλης, τῇ ἰδίᾳ δὲ ἡμέρᾳ ἦλθον ὁ Γεώργιος Καπετανάκης, ὁ Ἰωάννης Καπετανάκης….». Στο εξοδολόγιο αυτό αναφέρει κατηγορηματικά ο αγωνιστής τα έξοδα του
“Σημείωσις των όσων έχω εξοδεμένα εις ας διάφορας κατά καιρόν εκστρατείας μου από την αρχή της επαναστάσεως 1821: μαρτίου 25”
Το εξοδολόγιο του Κατζή Μαυρομιχάλη

Το παραπάνω έγγραφο έχει γραφτεί το 1825 στο Ναύπλιο. Είναι λοιπόν ολοφάνερο ότι για τους αγωνιστές της εποχής εκείνης όλη αυτή η συζήτηση για το πότε ξεκίνησε η Ελληνική επανάσταση αποτελεί θέμα ανούσιο και χωρίς περιεχόμενο. Αρκεί μόνο να σκεφτούμε πως οι περισσότεροι μεγάλοι αγωνιστές της επανάστασης του 1821 βρίσκονταν εν ζωή όταν οι Βαυαροί επισημοποίησαν την 25η Μαρτίου ως ημέρα εθνικής επετείου.
Κατά την γνώμη μας λοιπόν αποτελεί ανούσια απόπειρα και ψευτοδίλημμα να προσπαθούμε να διαχωρίσουν την ημέρα της παλιγγενεσίας και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Πιο πολύ θυμίζει μια προσπάθεια ιδεολογικών διαφορών παρά αναζήτησης της ιστορικής αλήθειας.

Πηγές

θερμές ευχαριστίες στον φίλο νομικό και ιστορικό Δημήτρη Μαριόλη για την παροχή του εγγράφου του Κατζή Μαυρομιχάλη.
https://argolikivivliothiki.gr/2020/06/17/loan-solomon/
https://eleftheriaonline.gr/local/politismos/history/item/209442-stayros-kapetanakis-h-symvoli-tis-manis-stin-enarksi-tis-epanastasis-tou-1821
https://fourtounis.gr
https://geetha.mil.gr/chronologio-ellinikis-epanastasis/
https://www.in.gr/2023/01/19/stories/aleksandros-ypsilantis-195-xronia-apo-ton-thanato-tou-arxigou-tis-filikis-etaireias/
https://www.leonidion.gr/2015/03/16-1821-21.html
https://www.offlinepost.gr/2021/01/20/oi-stratiotikes-dynameis-ton-epanastaton-stis-igemonies/
https://www.protothema.gr/stories/article/1353682/ta-gegonota-prin-tin-25i-martiou-1821-i-epanastasi-stin-patra-kai-i-agia-laura/
Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Απομνημονεύματα (Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής φυλής 1770-1836), έκδοση "Εστίας", 1901, τόμ. Α', σελ. 47, 48
Κολοκοτρώνη Θ. Ι. (1856), Ελληνικά Υπομνήματα ήτοι επιστολαί και διάφορα έγγραφα από την ελληνική επανάσταση, Αθήνησι τύποις Χ Νικολαίδου Φιλαδελφέως
Οικονόμου Μ (1874), Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, εν Αθήναις εκ του τυπογραφείου Παπαλεξανδρή
Π. Δ. Ζούβα (1969), Η οργάνωσις στρατού κατά την Επανάστασιν του 1821. Αθήνα
Παπαδόπουλος Σ. Ι. (1977). Το "Σχέδιον Γενικόν" της Φιλικής Εταιρείας και οι επαφές με τους Σέρβους. Μακεδονικά, 17(1), 40–54. https://doi.org/10.12681/makedonika.361
Σπ. Τρικούπη, Ιστορία Ελληνικής Επαναστάσεως, έκδοση 1860, τομ. Α' σελ. 23
Σπηλιάδη Νικολάου, Απομνημονεύματα, εκδοθέντα υπό Χ.Ν.Φιλαδελφέως, Αθήνα 1851, τομ. Α', σελ. 31
Χρυσανθόπουλου Φώτη ή Φωτάκου, Βίοι Πελοποννησίων ανδρών, εν Αθήναις εκ του τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου, 1888
ΓΑΚ Υπουργείο Πολέμου Φ. 50 (1825).

https://maniatika.wordpress.com/

Η χρυσή μονταζιέρα

,

Αγαπημένε μου πιτσιρίκο, φίλες και φίλοι του πιο υπέροχου blog του κόσμου, καλησπέρα.
Την περασμένη Κυριακή η εφημερίδα «Το Βήμα» -που όλοι ή σχεδόν όλοι γνωρίζουμε σε ποιον ανήκει- σε ρεπορτάζ της, «αδειάζει» την συμμορία που παριστάνει την κυβέρνηση στη χώρα μας, «αποκαλύπτοντας» πως έγινε μοντάζ στις συνομιλίες του σταθμάρχη με τους μηχανοδηγούς το μοιραίο βράδυ τις 28ης Φεβρουαρίου 2023, ώστε να γίνει πιο «εύπεπτο» στο πόπολο το αφήγημα του «ανθρώπινου λάθους».
Μάλιστα, η περίφημη «μονταζιέρα» που «κόσμησε» το πρωτοσέλιδο «παραπέμπει»
-τουλάχιστο ως λογοπαίγνιο- στην υπόθεση της «ζαρντινιέρας», αν θυμάστε(;), που για την οικονομία του κειμένου θα παραλείψω.
Δηλαδή, μία συστημική εφημερίδα, έναν ολόκληρο χρόνο μετά, «αποδεικνύει» την προσπάθεια συγκάλυψης της υπόθεσης από την πλευρά της κυβέρνησης.
Το προφανές και αυτό που βγάζει μάτι εδώ και δεκατρείς μήνες.
Οπότε τώρα, όλοι(;) «εμείς» χρειαζόμαστε την «επίσημη» επιβεβαίωση «του Βήματος» του εφοπλιστή Μαρινάκη -που μαζί με την επιφανή του παρέα αφοδεύει σε πρωθυπουργούς- στο οποίο αρθρογραφούν όλες αυτές οι «ομορφιές» της «δημοσιογραφίας» για να πειστούμε για την σαπίλα που επικρατεί στη χώρα.
Εντάξει, η ανοησία έχει φτάσει στη στρατόσφαιρα.
Αλήθεια τώρα, πιστεύει κανείς νοήμων άνθρωπος πως, ξαφνικά, μια εφημερίδα όπως η παραπάνω άρχισε να λειτουργεί όπως πρέπει να λειτουργεί μια εφημερίδα;
Ακόμη και αν υποθέσουμε πως αύριο η ίδια εφημερίδα έκανε ρεπορτάζ για την υπόθεση του Noor1, υπάρχει άνθρωπος που δεν θα πίστευε πως από πίσω κρύβεται κάτι που βρομάει;
Μάλλον όχι.
Αλλά το αστείο εδώ είναι πως η «κοινωνία» χρειάζεται την επιβεβαίωση των μαφιόζων ολιγαρχών για να δει τι κρύβεται μέσα στο νεοελληνικό βόθρο.
Το να ανακαλύψει τη «δημοσιογραφική Σελήνη» στην κρατική δολοφονία των Τεμπών -και σε οποιοδήποτε άλλη σοβαρή υπόθεση πλην κουτσομπολιών- μια οποιαδήποτε ελληνική εφημερίδα δεν το πιστεύουν ούτε οι ιδιοκτήτες της.
Ας δούμε, όμως, τι έγραφε σχεδόν ένα χρόνο πριν η συγκεκριμένη εφημερίδα στις 4/3/2023 δηλαδή λίγες μέρες μετά το δυστύχημα.
.


Διαβάζουμε, μεταξύ άλλων:
«Με τη μετωπική σύγκρουση ανέβηκε η θερμοκρασία πάνω από το όριο αυτανάφλεξης, έσπασε το δοχείο, εκτοξεύτηκαν τα λάδια, πήραν φωτιά και δημιούργησαν αυτό το τεράστιο ‘μανιτάρι’.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η εμπορική αμαξοστοιχία μετέφερε λαμαρίνες, φρούτα και σιτηρά και όχι κάποιο εύφλεκτο υλικό. Αυτό προέκυψε τόσο από την έρευνα των αστυνομικών αλλά και από πυροσβέστες που βρίσκονται στο σημείο της τραγωδίας.»
Δυστυχώς η ευτυχώς, δεν είμαστε όλοι «πελάτες», ούτε έχουμε πάρε-δώσε με κομματικά απόβλητα.
Επίσης, δεν έχουμε πάθει αμνησία.
Αλήθεια, κανείς δεν γνωρίζει τι μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία;
Όχι. Κανείς.
Ούτε ο «συνεπώνυμος» του κυβερνητικού εκπροσώπου και μόνιμος πρωθυπουργός της χώρας;
Λαμαρίνες, φρούτα και σιτηρά.
Τέλος.
Χωρίς ηλεκτρονικά τιμολόγια από την περίφημη “my aade” που τη ζηλεύουν οι Ιάπωνες και οι Κινέζοι;
Ναι χωρίς, κάηκαν κατά την σύγκρουση.
Και τα βίντεο της φορτοεκφόρτωσης;
Είπαμε, λαμαρίνες, φρούτα και σιτηρά.
Τέλος.
Λίγες ώρες μετά το δημοσίευμα της περασμένης Κυριακής, υπάρχουν κάποια ενδιαφέροντα περιστατικά.
Ο βουλευτής Τρικάλων κ.Μιχάλης Ταμήλος διαγράφεται από το κυβερνών κόμμα γιατί δηλώσεις του -που έκανε ή τον έβαλαν και έκανε(;)- «πρόσβαλαν» τις οικογένειες των θυμάτων.
Οπότε η κυβέρνηση, που έχει εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη -κάτι που οι οικογένειες δεν έχουν-, «προστατεύει» τις οικογένειες, τις σέβεται και θέλει το καλό τους.
Βέβαια, το πιθανότερο θα είναι ο κ.Ταμήλος να μην διάβασε το «Βήμα της Κυριακής», γιατί είναι γνωστό πως η συγκεκριμένη εφημερίδα ανήκει στον αναρχικό-αντιεξουσιαστικό χώρο, οπότε κανείς από τους νεοδημοκράτες βουλευτές δεν την διαβάζει.
Εξάλλου, ποιος βουλευτής διαβάζει σήμερα εφημερίδες που εξυπηρετούν συμφέροντα;
Κανείς.
Δεν ξέρω αν έχετε προσέξει πως τις τελευταίες μέρες ανέλαβε δράση και η χουντική ακροδεξιά τριάδα που χτυπιέται και σκίζει τα ιμάτιά της σε βουλευτικά έδρανα και τηλεοπτικά πάνελ γιατί, λέει, την κυβέρνηση θέλουν να την ρίξουν τα «εκδοτικά συμφέροντα» και ο «εντολοδόχος» τους πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ανδρουλάκης.
Τέλειο;
Με τις ευρωεκλογές να πλησιάζουν, την αποχή να είναι σχεδόν βέβαιο πως θα ξεπεράσει το πενήντα αν όχι το εξήντα τοις εκατό, τον Μητσοτάκη να έχει σαπίσει και την «εναλλακτική» να βρίσκεται στον Στέφανο Κασσελάκη, που μπορεί να «χάνει» το βήμα αλλά την κεφαλή την στρίβει ολίγον «δεξιά», οι πρώτοι που θα θυσιαστούν για να επιβιώσει για όσο ακόμη χρειάζεται ο ήδη τελειωμένος Μητσοτάκης θα είναι οι ακροδεξιές πατερίτσες του.
«Εύα», πες αλεύρι.
Ο λογαριασμός, μάλλον, είναι ήδη στο τραπέζι, οπότε κάποιος θα κληθεί να πληρώσει.
Με την ευρωπαία εισαγγελέα να έχει αρχίσει να σκαλίζει την υπόθεση, «μοιράζοντας» πρόστιμα και οικονομικές «εγγυήσεις» στους εμπλεκόμενους, την κυρία Καρυστιανού να πράττει ό,τι απαιτούν οι συνθήκες και τη συντριπτική πλειοψηφία να απαιτεί «ευρωπαϊκή» και όχι «ελληνική» δικαιοσύνη μέσω υπογραφών, δεν αργεί να δημιουργηθεί κανένα κίνημα όπως αυτό τον «αγανακτισμένων».
Οπότε, δεν θέλει και πολύ μυαλό να καταλάβεις πού ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα για τον ιδιοκτήτη «του Βήματος».
Θα έγραφα και άλλα.
Αλλά αφενός η Ελλάδα είναι επικίνδυνη χώρα και αφετέρου μπορούμε να φανταστούμε τι θα συμβεί και ποια θα είναι η συνέχεια.
Εγώ, πάντως, περιμένω με ανυπομονησία πότε θα τραβήξουν το καζανάκι τα «επιχειρηματικά συμφέροντα» στέλνοντας τους ενόχους εκεί που πρέπει, και τον πάντα αθώο και ηρωικό ελληνικό λαό στα ουράνια.

Αν και ξέρω.

Με εκτίμηση,

Τ.Τ.Π.

(Φίλε Βαγγέλη, αν δεν είχα την χρήσιμη εμπειρία των όσων ακολούθησαν τη χρεοκοπία της χώρας το 2010, μπορεί και να την πατούσα σήμερα και να γέμιζα οργή και …ελπίδα. Αλλά επειδή το έχω δει το έργο -όπως το έχεις δει κι εσύ- και επειδή έχω ορκιστεί να μην κάνω δυο φορές το ίδιο λάθος, τώρα το …απολαμβάνω. Σπουδαίο πράγμα η εμπειρία. Σε γλιτώνει από τις αυταπάτες και το χαμένο χρόνο. Επίσης, έχω γίνει πια πολύ καχύποπτος με όσους λένε πολλά επαναστατικά γιατί δεν ξεχνάω πως το 2010 βγήκαμε δυναμικά στους δρόμους, τα δώσαμε όλα και το 2012 βρεθήκαμε με κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου. Βαγγέλη, δεν έχω καμία εμπιστοσύνη στους σημερινούς Έλληνες. Τους αποφεύγω όσο μπορώ. Μια χώρα γεμάτη αθώους και θύματα. Πολλά καθάρματα στην Ελλάδα σήμερα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι οι πολιτικοί της αλλά οι πολίτες της. Εντάξει, δεν είναι δημοφιλές αυτό που γράφω και διώχνει αναγνώστες από το μπλογκ -πρέπει να γράφεις και να λες πόσο καλοί και αθώοι είναι οι Έλληνες και πόσο τους εξαπατούν οι κακοί πολιτικοί- αλλά αυτός είναι ο σκοπός μου: να κρατήσω όσους περισσότερους Έλληνες γίνεται μακριά μου. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)


https://pitsirikos.net/2024/03

Παρασκευή 16 Φεβρουαρίου 2024

Οδοιπορικό στην άγνωστη αρχαία ακρόπολη της Πλατιάνας

.
Στο νοτιοανατολικό τμήμα του Νομού Ηλείας, στις ανατολικές απολήξεις του όρους Λαπίθα, στα σύνορα της Αρχαίας Τριφυλίας με την Αρκαδία βρίσκεται η ακρόπολη της Πλατιάνας .
Πρόκειται για οχυρωμένη πόλη κτισμένη σε δυσπρόσιτο και ψηλό λόφο του παραπάνω όρους, αμέσως νοτίως της ομώνυμης σημερινής κοινότητας (υψόμετρο 630 μέτρα) και κοντά στις Κοινότητες της Μακίστου και της Αρτέμιδας.
Η θέα από την ακρόπολη προς όλα τα σημεία του ορίζοντα είναι καταπληκτική. Από εκεί φαίνονται εκτός των άλλων, το Αρκαδικό Λύκαιον και τα βουνά της Γορτυνίας, ο Χελμός και τα βουνά των Καλαβρύτων, ολόκληρη σχεδόν η Ηλεία με τον Αλφειό να δεσπόζει, τα βουνά της Ζακύνθου και της Κεφαλλονιάς
Η ακρόπολη της Πλατιάνας αποτελεί μία σημαντική αρχαιολογική θέση. Η θέση του οικισμού σε τόσο ψηλό και δυσπρόσιτο μέρος είναι σπάνια για ελληνική πόλη.
Στην επιλογή της θα πρέπει να συνετέλεσε το γεγονός πως δέσποζε στην περιοχή της ορεινής Τριφυλίας και πως ήλεγχε το δρόμο από την Πισάτιδα προς τη Μεγαλόπολη και την υπόλοιπη Αρκαδία.
Τμήμα του αρχαίου τείχους
Η αρχαία πόλη δεν έχει ανασκαφεί πλήρως. Διασώζονται τμήμα του αρχαίου τείχους της ακρόπολης, ερείπια του θεάτρου ,ερείπια της αγοράς καθώς και άλλων κτισμάτων.
Η περίοδος ακμής της πόλης ήταν η ύστερη κλασική και η ελληνιστική εποχή.
Από την ανεύρεση λίθινων τεχνέργων κατά τη διάρκεια εργασιών αποψίλωσης στην κορυφή και τα πρανή του λόφου εικάζεται πως η θέση είχε και προϊστορικές φάσεις κατοίκησης.
Λείψανα κτίσματος, πιθανόν αρχαίου πύργου
Για την ταύτισή της έχουν προταθεί οι πόλεις της αρχαίας Τριφυλίας Τυπανέαι και Ύπανα, οι οποίες μνημονεύονται από τον Πολύβιο σε σχέση με την εισβολή του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου Β΄ στην περιοχή κατά τη διάρκεια του Συμμαχικού πολέμου (-220/ -217), καθώς και από άλλες αρχαίες πηγές και επιγραφικές μαρτυρίες.
Τις πιο πολλές πιθανότητες φαίνεται να έχει η αρχαία πόλη Τυπανέαι η οποία πιθανολογείται ότι είναι η συνέχεια της Ομηρικής πόλης Αίπυ μέλος της εξάπολης των Μινύων , η οποία βρισκόταν κοντά στην αρχαία Μάκιστο και σύμφωνα με τον Όμηρο είχε συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο και μάλιστα το αναφέρει σαν εύκιστον(καλόχτιστο):
«Όσοι εκαρπούντο την Πύλο και την ποθητή Αρήνη και το Θρύον, κοντά στου ποταμιού του Αλφειού το πέρασμα και το καλόχτιστο Αίπυ, και τον Κυπαρισσήεντα και την Αμφιγένεια κατοικούσαν, και την Πτελεόν και το Έλος και το Δώριον... Αρχηγός αυτών ήταν ο Γερήνειος Νέστωρ ο αρματομάχος.»
Στις διαταγές του αρμένιζαν στην γραμμή ενενήντα βαθουλά καράβια.»
Ιλιάδα Β΄ στιχ. 591- 602 (μεταφρ. εκδόσεις Πάπυρος)
Τμήμα των τειχών
Η ταύτιση της θέσης με την αρχαία πόλη δεν είναι ακόμη απολύτως ασφαλής, μελλοντικές ωστόσο έρευνες και ευρήματα μπορούν να συνδράμουν προς την κατεύθυνση αυτή.
Η πόλη είχε πιθανόν εγκαταλειφθεί έως τον 2ο αι. μ.Χ, καθώς δεν μνημονεύεται από τον περιηγητή Παυσανία.
Ο Αρχαιολογικός Χώρος
Περιμετρικά του οροπεδίου εκτείνεται το τείχος της ακρόπολης. Είναι κτισμένο με τεράστιους τιτανόλιθους και τέλειο ισοδομικό σύστημα. Σε μερικά σημεία του διασώζεται σε ύψος 6μ , έχει πάχος περίπου 2μ και στη Ν και Δ πλευρά του διασώζονται μερικοί ενσωματωμένοι στο τείχος τετράγωνοι πύργοι. Ο χώρος που περικλείει είναι περίπου 500 μέτρα μήκους, και έως 100 μέτρα πλάτους.Ένα ιδιόμορφο χαρακτηριστικό του είναι ότι με εγκάρσια τείχη, διαιρείται κυρίως σε πέντε ανισοϋψή επίπεδα(Άνδηρα). Στο πρώτο επίπεδο που είναι και το ψηλότερο, διακρίνονται τα ερείπια της κυρίως Ακρόπολης. Στο δεύτερο επίπεδο διασώζονται το κοίλο ενός θεάτρου, μια άριστα διατηρημένη λαξευτή στο βράχο δεξαμενή και τα λείψανα οικημάτων και ιερών.
Το στόμιο λαξευτής δεξαμενής της ακρόπολης
Στο τρίτο επίπεδο είναι τα ερείπια της Αγοράς. Το τείχος της Ακρόπολης στη σημερινή του μορφή και τα περισσότερα οικοδομήματα, χρονολογούνται κατά τους υστεροκλασσικούς χρόνους.
Ενώ στα άλλα δυο επίπεδα ερείπια από διάφορα κτίσματα ,πιθανόν δημόσια.
Το τείχος διαθέτει τρεις μεγάλες πύλες στα ΒΔ, ΝΔ και Α, όπου είναι η κύρια πύλη, καθώς και αρκετούς αμυντικούς πύργους, κυρίως ορθογώνιας αλλά και τραπεζιόσχημης κάτοψης.
Τα τείχη όπως και τα περισσότερα κτίσματα έχουν κτιστεί από ογκόλιθους του φυσικού τοπίου κατά το πολυγωνικό σύστημα τοιχοδομίας.
Το θέατρο χρονολογείται σε δύο φάσεις. Tο κοίλο χρονολογείται στον -4ο αι., ενώ το σκηνικό οικοδόμημα χρονολογείται στο -245.
Όπως σώζεται σήμερα, το θέατρο παρουσιάζει την τριμερή χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα και σκηνικό οικοδόμημα.
Το αρχαίο θέατρο
Η ορχήστρα έχει διάμετρο 12,00μ. και το κοίλο 34,5 μ. Το κοίλο είναι ημικυκλικό με έντονα άνισα μήκη αναλημματικών τοίχων παρόδων. Από τις γενικές διαστάσεις του κοίλου προκύπτει ότι το θέατρο διέθετε από 10 έως 12 σειρές καθισμάτων με μέγιστη χωρητικότητα όχι μεγαλύτερη των 850 ατόμων.
Σήμερα διατηρείται μόνο τμήμα της σκηνής και του κοίλου, ενώ σε καλή κατάσταση σώζεται ο αρχαίος αναλημματικός τοίχος του θεάτρου και στην αρχική θέση του ένας θρόνος από τις προεδρείες.
Το μνημείο παρουσιάζει σήμερα τη μορφή μεγάλου ερειπιώνα .
Αποτελεί το δεύτερο σωζόμενο μνημείο της συγκεκριμένης κατηγορίας στο Νομό Ηλείας , μετά από το θέατρο της αρχαίας Ήλιδας.
Η πρώτη προσπάθεια συστηματικής ανάδειξης της ακροπόλεως πραγματοποιήθηκε κατά τα έτη 2002 - 2003 από τη Ζ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Εναέρια φωτογραφία της Ακρόπολης και σχεδιάγραμμα της .
Πηγή :http://www.diazoma.gr/
.
Πως θα πάτε:
Η διαδρομή είναι περίπου 25 λεπτά απο το κέντρο της πόλης Ζαχάρως. Ακολουθούμε την επαρχιακή οδό προς Αρήνη-Μάκιστο . Πριν φτάσουμε στην κοινότητα Αρήνη στρίβουμε αριστερά προς Μάκιστο - Πλατιάνα. Μετά την Μάκιστο περίπου 3 χλμ στα δέξια υπάρχει ένα μικρό πλάτωμα με ταμπέλα "Προς αρχαιολογικό χώρο". Ακολουθούμε τον ανηφορικό χωματόδρομο και μετά περίπου 600-700 μετρά σε ένα πλάτωμα του δρόμου θα βρείτε δέξια σκαλοπάτια που οδηγούν στην Ακρόπολη.

Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό :
Το αρχαίο θέατρο
.
Τμήμα των ενισχυτικών τειχών των Ανδήρων
Ερείπια κτισμάτων ,πιθανόν δημόσια κτίρια
Τμήμα του ισχυρού τείχους της ακρόπολης
Ερείπια ναόσχημου κτίσματος
Η Δεξαμενή
.
Θρόνος επίσημου άρχοντα στο Θέατρο

.
Τα σκαλοπάτια που οδηγούν στην Ακρόπολη
Τμήμα αρχαίου κτίσματος
Ένας εκ των αμυντικών πύργων του τείχους
.

ΠΗΓΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ :
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2591
https://aristomenismessinios.blogspot.gr/2013/11/blog-post_11.html
http://www.diazoma.gr/deltia-typou/%CE%B7-%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF-%CE%B8%CE%AD%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%BB%CE%B1/

autochthonesellhnes.blogspot.

Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2024

Καλάς : Η άγνωστη ιστορία της ελληνικής φυλής του Ινδικού Καυκάσου τον 19ο αιώνα

Ο Βρετανός τοποτηρητής Sir William Macnaghten δεν ενδιαφέρετο να κατανοήσει το πολύπλοκο μωσαϊκό των Αφγανικών φυλών. Κατά την περιορισμένη αντίληψή του, η χώρα ήταν ένα δυσπρόσιτο τέλμα το οποίο μπορούσε να τεθεί υπό έλεγχον μόνον μέσω ακατάπαυστων δωροδοκιών των τοπικών φυλάρχων από τα σχεδόν αστείρευτα ταμεία της Βρετανικής ‘Εταιρείας των Ανατολικών Ινδιών’.
Κατά την κρίση του, εάν η τακτική αυτή είχε αποφέρει καρπούς, στην περίπτωση των αδιάφορων Punjabis και των νωχελικών Hindus, θα μπορούσε να επαναληφθεί στην περίπτωση των μυστηριωδών Pashtun, την ψυχοσύνθεση των οποίων, ο γραφειοκράτης αδυνατούσε να αποσαφηνίσει.
.
Παρά τις προσδοκίες του, και μετά την πάροδο τόσων μηνών, ο χρηματισμός δεν απέτρεπε την εφιαλτική διόγκωση του πολέμου φθοράς που οι γηγενείς, με προβληματική εμμονή πλέον, διεξήγαγαν συστηματικά κατά των Αγγλικών εσωτερικών γραμμών και οχυρωμένων βάσεων. Επίσης, οι οικονομικές απαιτήσεις των ‘συνεργάσιμων’ Pashtun, κυρίως αυτών της φυλής των επίφοβων Afridi, διαχρονικών αρχόντων του μεγαλοπρεπούς Khyber Pass, απεδείχθη πως επέφεραν βαρύτατο πλήγμα στο θησαυροφυλάκιο της Calcutta. Ταυτοχρόνως, οι αναλυτικές αναφορές ενός εκπληκτικά γενναίου και ευρηματικού (τριάντα πέντε ετών) αξιωματικού, ονόματι Sir Alexander Burnes, αγνοούντο εσκεμμένα διότι δεν συμβάδιζαν με την πολιτική του ‘μυωπικού’ Κυβερνήτη των Ινδιών, Lord Auckland. Εντός του ανακτόρου-φρουρίου του στο Jalalabad, ο Macnaghten περνούσε τις ημέρες του μελετώντας πρόσφατα χαραχθέντες χάρτες του Αφγανιστάν, δεχόμενος αναφορές από σχολαστικούς στρατιωτικούς συνδέσμους και συμβουλές από πληθώρα επιφανών Αφγανών ‘συμμάχων’, πολλοί εκ των οποίων, κατόπιν εορτής, απεδείχθησαν πληροφοριοδότες του Πρίγκηπος Wazir Akbar Khan της Δυναστείας των Barakzai Pashtun, μέγα πολέμιου των Βρετανών και του τραγικού προστατευόμενού τους, Shah Shuja της Δυναστείας των Durrani Pashtun.
Κατά την διάρκεια μίας ημέρας πυρετωδών διεργασιών, ο Macnaghten ειδοποιήθηκε απρόσμενα για την άφιξή στο Jalalabad μιας αντιπροσωπίας των αινιγματικών SiahPosh (άλλως πως: το μαυροφορεμένο γένος) του παλαιού ‘Kafiristan’. Η είδησις πρέπει να προκάλεσε τεράστιο ενθουσιασμό καθώς, είκοσι χρόνια ενωρίτερα, ο πρώτος Άγγλος απεσταλμένος στην Kabul, ο ιδιοφυής Σκωτσέζος πολιτικός και εξερευνητής Mountstuart Elphinstone, με δική του πρωτοβουλία, είχε αποστείλει Αφγανούς ανιχνευτές πέραν των Hindu-Kush, στο αχανές ανεξερεύνητο ΒΑ τμήμα του Αφγανιστάν, με σκοπό την συλλογή πληροφοριών αναφορικώς με τα τελευταία υπολείμματα του αρχαίου και ξεχασμένου Βασιλείου των ‘χιλίων πόλεων’ της πάλαι ποτέ κραταιάς Ελληνικής Βακτρίας. Φαίνεται πως το ενδιαφέρον των μεθοδικών Άγγλων για τους απογόνους των Ελλήνων αποίκων της Κεντρικής Ασίας ήταν εξίσου μεγάλο με αυτό που οι Siah Posh επέδειξαν στο άκουσμα, πως Ευρωπαίοι επέστρεψαν στα εδάφη που κάποτε σκεπάζοντο από τα λάβαρα των Αργεαδών.
Όταν οι απεσταλμένοι των ‘Kafirs’ οδηγήθησαν ενώπιον του Macnaghten, οι υπερήφανοι πολέμαρχοι των Pashtun εστράφησαν προς τον Άγγλο επιτετραμμένο δηλώνοντας με χαιρέκακο χιούμορ: ‘Ιδού!
Οι συγγενείς σου κατέφθασαν’. Ο λόγος αυτής της φαινομενικά ανεξήγητης τοποθετήσεως καθιστάτε αμέσως ευκρινής διότι οι Άγγλοι που παρευρέθησαν σε αυτήν την ιστορική συνάντηση συγκλονίστηκαν με το γεγονός πως, χιλιάδες χιλιόμετρα από τις εσχατιές του Δυτικού Πολιτισμού, ενώπιών τους, ανεδύθη μια χαμένη κοινωνία της οποία τα μέλη είχαν κατάλευκο δέρμα, έντονα γαλανά ή πράσινα μάτια καθώς και κόκκινη ή ξανθή κόμη. Για τους ένστολους υπηκόους της Βασιλίσσης Victoria, η όψις των καλεσμένων τους ήταν σαν καθρέπτης των εαυτών τους.
Η απέχθεια των Pashtun προς τους Siah Posh δεν προέκυπτε απαραίτητως λόγω διαφορετικών γονιδίων, αλλά λόγω άλλου choix de vie και θρησκευτικής αποκλίσεως. Πολλές από τις φυλές των Pashtun και κυρίως αυτές που εδράζονται στην Nangarhar και το North-West Frontier Province (άλλως πως: η κοιτίδα του Pashtunistan) δήλωναν, δηλώνουν και θα συνεχίσουν να δηλώνουν εις τους αιώνες, πως φέρουν το αίμα των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ας είναι επιφυλακτικός όποιος αποτολμήσει να αντικρούσει την θέση των γηραιών σοφών της φυλής των Pashtun Afridi, πως ο ομφάλιος λώρος του γένους τους καταλήγει στις πεδιάδες της Ημαθίας.
Αν και το δέρμα τους είναι σκούρο εν σχέση με αυτό τον ‘Kafirs’, πολλοί Afridi είναι υπερήφανοι για τα υγρά γκρίζα και πράσινα μάτια τους και το ιδιαίτερα υψηλό παρουσιαστικό τους, εν συγκρίσει με τους κάπως ισχνούς Punjabi γείτονές τους στον Νότο. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι σημαντικότεροι Αφγανοί άρχοντες ανέκαθεν αγνοούσαν ως ψευδό-ιστορική οποιαδήποτε απόπειρα ταυτίσεως των Pashtun με τις ‘χαμένες φυλές του Ισραήλ’ ενώ υπεστήριζαν με ζήλο την μακρινή συγγένειά τους προς τα τέκνα των Σελευκιδών.
.
Παρά το γεγονός ότι Pashtun και Siah Posh ετέμνοντο μέσω του αρχαίου Ελληνικού παράγοντος, οι ‘Kafirs’ συνέχιζαν να λατρεύουν τους θεούς των προπατόρων τους, ενώ το υπόλοιπο Αφγανιστάν (συμπεριλαμβανομένων μη αυτοχθόνων φυλών όπως η Μογγολικής καταγωγής Hazaras, η Περσικής καταγωγής Tajiks και η Τουρκικής καταγωγής Uzbeks/Turkmens)είχε ασπασθεί το Ισλάμ που, από τα μέσα του 7ου μ.Χ. αιώνος, είχε αρχίσει να εισάγεται σταδιακά στην ευρύτερη περιοχή από τους Άραβες εισβολείς του τότε νεοϊδρυθέντος επεκτατικού χαλιφάτου των Rashidun.
Με τα παραπάνω υπ’ όψιν, ενδελεχής ανάλυσις του ζητήματος μας επιτρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως οι Siah Posh και οι υπόλοιπες συγγενικές φυλές που δεν ησπάσθησαν την νέα θρησκεία, παρέμειναν οι πλέον ‘καθαρές’ εντός του Αφγανιστάν υπό την έννοιαν ότι, από όλους όσους κατοικούν έως σήμερα στην χώρα, οι απόγονοι των Siah Posh, των Safed-Posh (λευκοφορεμένο γένος) και των Lall-Posh (πορφυρό γένος) αποτελούν το γονίδιο που δέχθηκε τις λιγότερες μεταλλάξεις από την περίοδο που o Ευκρατίδης Α΄, ‘Μέγας’ Βασιλεύς της Βακτρίας (c. 204-145 π.Χ.),ηγεμόνευε στα εδάφη που το 1839 εδέχθησαν την Βρετανική στρατιωτική παρουσία.
Καθώς το Ισλάμ επεκτείνετο εντός του Αφγανιστάν, οι πολυθεϊστές αποτραβήχθησαν σε δύσβατα όρη πλησίον των ανατολικών συνόρων. Εκεί παρέμειναν, σε καθεστώς πλήρους απομονώσεως από τον έξω κόσμο, έως ότου οι μαυροφορεμένοι διπλωμάτες τους συνήντησαν τον Macnaghten στο θορυβώδες και εντυπωσιακό Jalalabad. Οι ίδιοι δεν είχαν προσδώσει συγκεκριμένη ονομασία στα εδάφη τους, με αποτέλεσμα να κατονομασθούν συλλογικά από τους Pashtun ως ‘Kafirs’ (άλλως πώς: άπιστοι) και η γη τους ‘Kafiristan’ (άλλως πως: η γη των απίστων).
Παραδόξως, οι Siah Posh απεδέχθησαν πρόθυμα την νέα επωνυμία ως αντιπροσωπευτική της προσηλώσεώς τους στις επιταγές των προγόνων τους.
.
Σκεπτόμενοι υπό φυλετικόν πρίσμα, Άγγλοι και ‘Kafirs’ αρχικώς υπελόγιζαν πως το παρεμφερές κύτταρο θα αποτελούσε γέφυρα προς κοινή σύμπραξη. Υπό την αιγίδα των Siah Posh, οι πολυθεϊστές του Kafiristan θα ἐξήρχοντο των οχυρωμένων γαιών τους υποβοηθώντας την Βρετανική Αυτοκρατορία στο σχέδιο διατηρήσεως του Shah Shuja στον θρόνο των Durrani στην Kabul.
Τελικώς, η συμμαχία δεν ήνθησε καθώς οι Άγγλοι παρετήρησαν πως οι ‘Kafirs’ δεν ήσαν ιδιαίτερα πρόθυμοι να μεταλλαχθούν σε βοηθητικά στρατεύματα που ενεργούν πέραν των φυσικά προστατευομένων κοιλάδων τους, ενώ οι πολυθεϊστές απλώς προσδοκούσαν πως οι Δυτικοί θα ήσαν διατεθειμένοι να τους προασπίσουν από τις υπόλοιπες φυλές του Αφγανιστάν άνευ ιδιαιτέρων ανταλλαγμάτων. Επίσης, οι Pashtun ‘σύμμαχοι’ των Άγγλων ήγειραν ενστάσεις στην προοπτική συμβιώσεως Μουσουλμάνων με πολυθεϊστές επί του πεδίου.
Καθώς οι πολύπλοκες ενέργειες των φυλάρχων των Pashtun δέσμευαν το μεγαλύτερο μέρος διανοητικής ενέργειας και πόρων της ‘Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών’ για το Αφγανιστάν, οιαδήποτε απόπειρα τελεσίδικης συμφωνίας με τις φυλές του Kafiristan ανεβλήθη.
Για τους Άγγλους, και μέσω αυτών για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους που έμαθαν την ύπαρξη αυτών των εναπομεινάντων Βακτρίων, η υπόθεσις απέκτησε περισσότερο ανθρωπολογικό και λογοτεχνικό παρά πολιτικό και στρατηγικό ενδιαφέρον. Το 1896, σχεδόν πενήντα χρόνια και άλλον έναν Άγγλο-Αφγανικό Πόλεμο αργότερα, ο διάσημος στρατιώτης και εξερευνητής Sir George Scott Robertson (του οποίου η επική άμυνα της πόλεως Chitral κατά των Αφγανών το 1895 τον είχε καταστήσει εθνικό ήρωα στα πέρατα της διαρκώς επεκτεινόμενης Βρετανικής Αυτοκρατορίας), εξέδωσε στο Λονδίνο το chef-d ‘œuvre του με τίτλο ‘The Kafirs of the Hindu Kush’. Εντός του πονήματος, ο βετεράνος του North-West Frontier Province διηγήθηκε όλα όσα απεκόμισε από την επιτυχή του ανάβαση και διαβίωση εντός των εδαφών του Kafiristan. Αναφορικώς δε με τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά των υψηλοτέρων κοινωνικών τάξεων εντός των φυλών του Kafiristan, ο Robertson εδήλωσε: ‘Οι φυσιογνωμίες είναι σοβαρές (βλοσυρές), κάποιος μπορεί να τις χαρακτηρίσει και ως φυσιογνωμίες λογίων (διανοουμένων), αξιοσημείωτα (πρόκειται για) όμορφες (φυσιογνωμίες) Ελληνικού τύπου.’
Αντίστοιχες παρατηρήσεις είχαν καταγραφεί δώδεκα χρόνια ενωρίτερα και από τον θρυλικό Άγγλο τοπογράφο και εξερευνητή William Watts McNair, τον πρώτο Άγγλο που κατόρθωσε να εισχωρήσει εντός του Kafiristan το1883.Όπως και άλλοι σύγχρονοί του, ο McNair χαρακτήριζε τους ‘Kafirs’ ως ‘φτωχούς συγγενείς των Ευρωπαίων’.
Ασφαλώς, και ο Robertson και ο McNair συμφωνούσαν με τον Sir Alexander Burnes, πρωτοπόρο τέτοιων εξερευνητικών αποστολών, ο οποίος μία γενεά ενωρίτερα, στο μνημειώδες έργο του ‘Cabool: A Personal Narrative’, εκδοθέν το 1842, παρετήρησε πως μερικοί ‘Kafirs’ ήσαν: ‘υψηλοί, με κλασσικά Ελληνικά χαρακτηριστικά, γαλανά μάτια και λευκό δέρμα’, ενώ άλλοι, αν και πιο σκουρόχρωμοι, διέφεραν εξίσου ευκρινώς από Αφγανούς διαφορετικών φυλών.
.
Καθώς από την δεκαετία του 1840 και αναφορικώς με το Αφγανιστάν, το Whitehall και η Calcutta εστίασαν όλην τους την ενέργεια στην επίτευξη μιας ιδιαίτερα λεπτής αλλά τελικώς ιδιοφυούς και ιδιαζούσης διπλωματικής συνεργασίας, αποκλειστικώς και μόνον με τους αυτόχθονες Pashtun του Αφγανιστάν, οι πολυθεϊστικές φυλές του Kafiristan ευρέθησαν στο περιθώριο (γεγονός που απογοήτευσε μερικούς ιδιαίτερα διορατικούς Άγγλους). Όταν το 1896,o Abdur Rahman Khan, ο επονομαζόμενος ‘Σιδηρούς Εμίρης’, συνένωσε τις φυλές των Pashtun και τις οδήγησε σε μία δεύτερη ‘χρυσή εποχή’ (η πρώτη πρέπει να θεωρείται αυτή που εισήχθη υπό τον Ahmad Shah Abdali το 1747 με την ίδρυση της Αυτοκρατορίας των Durrani Pashtun) όλο το Αφγανιστάν – από την Dasht-e Margo (Έρημος του Θανάτου) στον απώτερο Νότο, έως το Selseleh-ye Safīd Kūh (άλλως πώς: το αρχαίο όρος Παροπάμισος) Βορείως της Herat (άλλως πως: Αλεξάνδρεια Αρείας),και από τα Λευκά Όρη (Spīn Ghar, στην επαρχεία της Logar) στην Ανατολή, έως τον ποταμό Amu Darya (άλλως πως: ο αρχαίος ποταμός Ὦξος) στα Βόρειο-Ανατολικά – επανήλθε υπό την ηγεμονία των Pashtun. Προκειμένου να επιτύχει το αξιέπαινο όραμά του, ο Abdur Rahman Khan κατόρθωσε να υποτάξει (με την αρωγή σημαντικού πολεμικού υλικού παρασχεθέν από τους Άγγλους της Ινδικής υποηπείρου) τις ιστορικά ληστρικές φυλές που είχαν εποικήσει τμήματα του Αφγανιστάν χιλιετίες αφ’ ότου οι γεννήτορες των σημερινών Pashtun έκαναν τα πρώτα τους βήματα στις ακατοίκητες κοιλάδες και τα δάση της αρχαίας Αρείας, Αραχωσίας και Βακτρίας. Οι ύπουλοι Hazara, οι υποχθόνιοι Tajiks και οι εγκληματικοί Uzbeks/ Turkmens ποτέ ξανά δεν θα απειλούσαν ηχηρά την πρωτοκαθεδρία των Pashtun (από το 1890 έως την σήμερον, έχουν σημειωθεί πλείστες όσες προσπάθειες και των τριών εξωγενών εθνοτήτων να πλήξουν με διαφορετικά στρατηγήματα τα ιστορικά δικαιώματα των αβοριγίνων Pashtun). Παρ’ ότι δίκαιη, η Jihad του Abdur Rahman Khan δυστυχώς κηλιδώθηκε από την εκστρατεία τρόμου που οι πολέμαρχοί του εξαπέλυσαν κατά των ανυπόταχτων κατοίκων του Kafiristan. Υπό το βάρος υπέρτερων αριθμών και τεχνολογικά ανώτερου πολεμικού υλικού, μεταξύ των ετών 1895-1896, το μεγαλύτερο μέρος των πολυθεϊστών ‘Kafirs’ ηναγκάσθη να ασπασθεί το Ισλάμ. Όσοι δε ηρνήθησαν, είτε εκτελέσθησαν είτε εξωθήθησαν να περάσουν το Durand Line και να αναζητήσουν νέες γαίες εντός του North-West Frontier Province του British Raj στην κοιλάδα Chitral όπου σήμερα υποφέρουν τα υπολείμματα των πολυθεϊστών της φυλής των Kalash.
.
Εις μνήμην της νίκης του κατά των πολυθεϊστών, ο Abdur Rahman Khan μετονόμασε την ‘γη των απίστων’ (Kafiristan) σε ‘γη του πεφωτισμού’ (Nuristan). Έτσι προέκυψε η ίδρυσις της σημερινής επαρχίας στην οποία πλέον κατοικούν εξισλαμισμένοι Nuristanis (πεφωτισμένοι).
Παρ’ όλα αυτά, όσο πιο βόρεια κάποιος ταξιδεύει εντός του Nuristan, όσο πιο μεγάλο το υψόμετρο και αφιλόξενο το έδαφος, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότης επιβιώσεως της αρχαίας θρησκείας και του ‘καθαρού’ κυττάρου, το οποίο δεν έχει δεχθεί πρόσμιξη με αυτά άλλων φυλών του Αφγανιστάν. Επομένως, παρ’ ότι διάφοροι επιπόλαιοι δηλώνουν πως οι Kalash του Chitral εντός του σημερινού Πακιστάν είναι οι τελευταίοι της γραμμής των αποκαλουμένων ‘απογόνων του Σέλευκου’ (στην τοπική διάλεκτο: Shalakash), η αλήθεια είναι, πως οι Nuristanis εντός του Αφγανιστάν είναι εξίσου απόγονοι και κληρονόμοι της Ελληνικής Βακτρίας μαζί με ορισμένους εκ των Pashtun,οι οποίοι ταυτοχρόνως, ασφαλώς τελούν και συνεχιστές του γηγενούς στοιχείου που προϋπήρχε του Ελληνικού παράγοντος.

Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2023

Επιβεβαιώθηκε η αρχαία σήραγγα, που αναφέρει ο Όμηρος στην Ιθάκη

Και η ΦΙΛΙΤΟΥ, όπου ο βοσκός του ΟΔΥΣΣΕΑ, ΦΙΛΟΙΤΙΟΣ, έβοσκε τα ζώα του!


Των Σπύρου Αρσένη, τ. δημάρχου Ιθάκης και Γιώργου Λεκάκη

Πηγαιναμε με την ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΙΑΝΑΤΟΥ στην ΣΧΟΛΗ ΟΜΗΡΟΥ, να εξυπηρετησουμε ως Φιλομηροι ενα γαλλικο τηλεοπτικο συνεργειο. [Εκει εγινε μια δυσκολη τηλεοπτικη δουλεια που θα προβαλλει την Ομηρικη Ιθακη και την ανακαλυψη του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ].
.
Ανεβαινοντας τον δρομο προς ΕΞΩΓΗ[1], αριστερα μας ενα χωραφι με εληες, μου θυμισε μια κουβεντα που μου ειχε πει πριν πολλα χρονια ο φιλος ΒΑΣΙΛΗΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, που εφυγε από την ζωη: οτι ο πατερας του πηγε να φτιαξει ΕΚΕΙ μια αποθηκη. ΕΣΚΑΨΑΝ, αλλα βρηκαν αρχαιες κατασκευες, φοβηθηκαν, κι εφυγαν.
Μου λεει τοτε η ΜΑΡΙΑ
- Ξερεις πως λεγεται η περιοχη;
- Οχι, της λεω.
- (Στου) ΦΙΛΟΙΤΟΥ[2], μου λεει.
Ανατρεξε η μνημη στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ: ΦΙΛΟΙΤΙΟΣ[3] ηταν ο βοσκος του ΟΔΥΣΣΕΑ και μαλιστα περιγραφεται στο κειμενο οτι πηγαινοντας προς το ΠΑΛΛΑΤΙ συναντησε την ΤΙΚΤΗ ΚΡΗΝΗ. Εδω πολυ κοντα βρισκονται και τα δυο σημεια ΠΑΛΛΑΤΙ - ΤΙΚΤΗ ΚΡΗΝΗ.
.

- Το μεν πρωτο στον χωρο ΑΘΑΝΑΣ (δηλ. Αθηνάς > του ΑΗ ΘΑΝΑΣΗ!),
.

- το δε δευτερο στην θεση που οι ντοπιοι το λενε ΜΕΛΑΝΥΔΡΟ ΠΗΓΗ.
Η δε ΜΕΓΑΝΥΔΡΟΣ ΠΗΓΗ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΟΥ. Ένα ανακτορο με τοσο κοσμο εξυπηρετειται ΜΟΝΟ απο ΜΕΓΑΛΗ πηγη.
.

Η ΜΕΓΑΝΥΔΡΟΣ ΠΗΓΗ στον ΚΑΛΑΜΟ ΙΘΑΚΗΣ,
κάτω από το Ανάκτορο του Οδυσσέως.
Ακόμη εν χρήσει...
Στην πορεια των χρονων στο κειμενο το γραμμα ΓΑΜΑ, εγινε ΛΑΜΔΑ. Στην περιοχη αυτη οπου το εκκλησακι της ΠΑΝΑΓΙΑΣ βρισκεται το ΣΚΙΕΡΟ ΑΛΣΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ και ΔΙΠΛΑ ο ΤΕΡΑΣΤΙΟΣ ΒΡΑΧΟΣ, απ’ οπου ετρεχαν τα πολλα νερα, που εχουν κανει αυλακια πανω στην πετρα, στην ΤΙΚΤΗ [οχι φυσικη] ΚΡΗΝΗ. Τα πολλα και σημερα πηγαδια επιβεβαιωνουν το τοτε ΑΛΣΟΣ.
ΑΚΟΜΑ, μια εντοιχισμενη πινακιδα, επανω στο εκκλησακι με επιγραφή «ΣΕΒΟΥ Ω ΜΟΥΣΙΚΕ», σημαινει οτι εκει λατρευόταν ο ΑΠΟΛΛΩΝ, ο θεος της μουσικης - και η επιγραφή προέτρεπε τους μουσικούς να σέβονται τον ιερό χώρο.
ΕΩΣ ΕΔΩ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ.
Υπαρχουν ομως κι άλλες:
Το μεσημερι στο φαγητο στο πολυ καλο εστιατορειο –ΝΤΕΛΙΣΙΟΥΣ - στον ΣΤΑΥΡΟ ελεγα στην μητερα της Μαριας, που τρωγαμε μαζι, οτι καποτε στην ΕΞΩΓΗ ειχε ανακαλυφθει μια ΣΗΡΑΓΓΑ, την οποια δεν αξιοποιησε η Αρχαιολογικη Υπηρεσια. ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΣ ειχα βρεθει στην ανακαλυψη, γυρω στο 1963 – 1964 και θυμαμαι οτι προχωρουσε βαθεια, αλλα κανεις δεν τολμησε να προχωρησει, γιατι εσβηνε το κερι.
ΤΟΤΕ η κ. ΑΝΔΡΙΑΝΑΤΟΥ μου λεει: "ΤΟ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΩ, την ΕΧΩ ΔΕΙ ΚΑΙ την ΣΗΡΑΓΓΑ. ΑΡΧΙΖΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ […] ΚΑΙ ΦΤΑΝΕΙ ΕΩΣ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ […] ΑΠΟ ΟΣΟ ΞΕΡΩ ΕΓΩ. Εγω εμενα τοτε στην Εξωγη[4]".
Άρα η ύπαρξη σήραγγας διασταυρώθηκε...
ΤΟΤΕ θυμηθηκα την κουβεντα που μας ελεγε η αειμνηστη ΚΟΝΤΟΡΛΗ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ η αρχαιολογος, οτι ο ΜΕΝΤΗΣ του ΑΓΧΙΑΛΟΥ με το πλοιο του, οπως γραφει ο ΟΜΗΡΟΣ, εφθασε στο ΛΙΜΑΝΙ του ΡΕΙΘΡΟΥ [σημερα ΦΡΙΚΕΣ], πρερχομενος απο την ομηρική νήσο ΤΑΦΟ(**) [σημερινο ΜΕΓΑΝΗΣΙ], με προορισμο, μαλλον, την ΜΕΛΙΤΗ [ίσως ΚΥΠΡΟ].[5]
.

Πινακίδες σηματοδοτούν το αρχαίο μονοπάτι,
που είναι ακόμη εν χρήσει...
ΕΔΩ χρειαζεται περαιτερω ερευνα για να βεβαιωσουμε οτι βρεθηκαν στον χωρο απο ΑΦΑΛΕΣ εως ΕΞΩΓΗ προϊοντα ΟΡΥΧΕΙΟΥ, τα οποια ο ΜΕΝΤΗΣ εφοδιαζονταν απο ΙΘΑΚΗ για πωληση η ανταλλαγη.
.

ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ!
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Συμβολή στην έρευνα της Ιθάκης του Οδυσσέως». Γ. Λεκάκης «Αρχαίοι σχολιαστές του Ομήρου και άλλες πηγές για τα ομηρικά», έκδ. Συλλόγου Φιλομήρων Ιθάκης «Ευχήν Οδυσσεί», 2012. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 6.11.2023.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Μηλιαράκης Αντ. «Γεωγραφία πολιτική νέα και αρχαία του νομού Κεφαλληνίας. Κεφαλληνία, Ιθάκη, Άτοκος, Αρκούδι, Κάλαμος, Κάστος και Εχιδνάδες μετά γεωγραφικού πίνακος», εκ του Τυπογραφείου των Αδελφών Περρή, Αθήνησιν, 1890.
- Καλλίνικος Αλ. - Σπ. Δενδρινός «Ιθάκη. Τότε και τώρα», εκδ. Σπύρος Δενδρινός.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΕΚΑΚΗ:
[1] Η Εξωγή / Εξωή / Σταυρόνικο είναι ο βορειότερος οικισμός του νησιού της Ιθάκης, κτισμένη σε υψόμετρο 340 μ. στον 38ο παράλληλο [38°27′N 20°37′E]. Απέχει 22 χλμ. από το Βαθύ.
[2] Σήμερα εξαπλουστευμένα Φιλιτού. Γνωστή για τα πολλά φίδια της που γι’ αυτό πολλοί την απέφευγαν.
[3] Φιλοίτιος = φίλος + οἶτος (< ρ. οἴσω) = φίλος του μόρου θανάτου (> μοίρας), του πεπρωμένου, της συμφοράς - Όμ., Σοφ., Ευρ. Οίτος = πορεία του ανθρώπου στον δρόμο που του πρέπει > πεπρωμένο του > «κακὸς οἶτος» – Ομ. Ἰλ. Θ,34, Ὀδ. α,350.
ή Φιλήτιος: «όρχαμος ανδρών» < ὄρχος, όγμος < άρχω = ο πρώτος μιας σειράς, ηγέτης μιας ομάδας, γενικώς, ηγέτης, αρχηγός - Όμηρ., Ησίοδ. > αφέντης, αφεντικό, αρχιβοσκός.
Έβοσκε τα κοπάδια βοοειδών του Οδυσσέα, στον οποίο ήταν πιστός - σε αντίθεση με τον Μελάνθιο.
- Ο Εύμαιος ήταν συβώτης (> Σύβοτα), δηλ. υπεύθυνος για τους χοίρους,
- ο Μελάνθιος / Μελανθεύς (γιος του Δολίου και αδελφός της δούλας Μελανθούς) υπεύθυνος για τις αίγες
και
- ο Φιλοίτιος ήταν βουκόλος (υπεύθυνος για τα βοοειδή), στον Δήμο Κεφαλλήνων, της Ιθάκης.
Στην 20ή ραψωδία, μετά την επιστροφή του στην Ιθάκη, και ενώ ο Οδυσσέας κρύβεται στο σπίτι του χοιροβοσκού Ευμαίου, μεταμφιεζόμενος σε ζητιάνο για να γλιτώσει από τους μνηστήρες, συναντά τον Φιλοίτιο, ο οποίος δεν τον αναγνωρίζει, αλλά του βρίσκει ομοιότητες με τον Οδυσσέα και τον καλωσορίζει. Ο Φιλοίτιος αναφέρει ότι τον έκαμε βοσκό ο Οδυσσέας, ο οποίος του είχε δώσει αγελάδες στην Κεφαλονια, όταν ήταν ακόμη παιδί. Ο Φιλοίτιος λυπάται για την παρατεταμένη απουσία και τον πιθανόν τον θάνατο του Οδυσσέα. Σκέφτεται άσχημα μόνο τους μνηστήρες, τους οποίους δεν θέλει να υπηρετήσει. Ελπίζει στην επιστροφή του Οδυσσέα. Ο μεταμφιεσμένος Οδυσσέας, τον ενημερώνει ότι ο κύριός του ίσως σύντομα να επιστρέψει. Ο Φιλοίτιος εδήλωσε ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα έθετε αμέσως τον εαυτό του στην υπηρεσία του πρώην κυρίου του. Μαζί με τον Εύμαιο κλείδωσε τους μνηστήρες στο ανάκτορο του Οδυσσέως και τους έκλεψε τα όπλα. Ο Φιλοίτιος τις έδεσε με σχοινί για να μην ξεφύγει κανένας μνηστήρας. Κατά την διάρκεια της τελικής μάχης, ο Φιλοίτιος συμμετέχει στον αγώνα και σκοτώνει τον μνηστήρα Πείσανδρο και τον και τον Κτήσιππο. Ο βασιλιάς της Ιθάκης αργότερα υπόσχεται στον Φιλοίτιο και στον Εύμαιο την ελευθερία τους, καθώς υπήρξαν από τους λίγους υποτακτικούς του, που του έμειναν πιστοί. Μαζί με τους Τηλέμαχο, Οδυσσέα και Εύμαιο, πηγαίνει στου Λαέρτη, την επόμενη ημέρα και αναλαμβάνει στρατιωτική δράση κατά συμπολιτών του, που ήταν υποκινούμενοι από τον Ευπείθη(*). Ο Οδυσσέας τον διατάσσει, μαζί με τον Εύμαιο, να τιμωρήσουν τον Μελάνθιο, να του κόψουν την μύτη, τα αυτιά, τα άκρα και τέλος να ξερριζώσουν τα γεννητικά του όργανα και να τα ταΐσουν στους σκύλους… Εν τέλει ο Τηλέμαχος τον απελευθέρωσε και τον έκαμε πολίτη. Και ο βουκόλος Φιλοίτιος έγινε ο πρόγονος της οικογένειας Βουκόλων.

ΠΗΓΗ:
- Ομ. Οδύσσεια (υ,185, 254, φ,189, 20.185, 21.240, 3, 22.268, 286).
- Πλούταρχος «Ελληνικές ερωτήσεις», 14.
Αναφέρεται και από τον Ψευδο-Απολλόδωρο και από τον Οβίδιο και από τον Θεόκριτο («Ειδ.», Χάριτες ἢ Ἱέρων, XVI, 55):
«Εὔμαιος καὶ βουσὶ Φιλοίτιος ἀμφ᾽ ἀγελαίαις
ἔργον ἔχων, αὐτός τε περίσπλαγχνος Λαέρτης,
εἰ μή σφεας ὤνασαν Ἰάονος ἀνδρὸς ἀοιδαί».
(*) Πατέρας του Αντινόου, ενός από τους άτυπους «αρχηγούς» των μνηστήρων της Πηνελόπης. Ο Οδυσσεύς τον είχε κάποτε στα νειάτα του υποστηρίξει, όταν αυτός προσέπεσε ενώπιόν του, φοβούμενος τον λαό, επειδή, μαζί με Ταφίους(**) ληστές, είχε λεηλατήσει τους Θεσπρωτούς ή τους Κεφαλλήνες, φίλους και σύμμαχους των Ιθακησίων. Μετά την εξολόθρευση των μνηστήρων, ο αχάριστος Ευπείθης παρακινούσε τον λαό της Ιθάκης σε εξέγερση κατά του Οδυσσέως. Τελικώς τον σκότωσε ο πατέρας του Οδυσσέα, Λαέρτης, με ακόντιο, που διαπέρασε το χάλκινο κράνος του! – βλ. Ομ. Οδ. π,424, ω,522-525.
,

[4] Άλλο αινιγματικό τοπωνύμιο στην Εξωγή είναι ο Κόρακας, μια συνοικία που ονομαζόταν η Χώρα των Κορακήνων, ή του Κόρακα. Σχετίζεται με την ομηρική «Κόρακος πέτρη» της Ιθάκης; - Αν και η Πέτρα Κόρακος εντοπίζεται, μάλλον, στο νότιο τμήμα της Ιθάκης…
[5] Μελίτη είναι η Μάλτα. Αλλά και αρχαίος αττικός δήμος της Κεκροπίδος φυλής. Και αρχαία πόλη στην νήσο Σαμοθράκη – βλ. Γ. Λεκάκης«Σαμοθράκη, ιερά νήσος».
Μελανον υδωρ Μελανο νερο αρχαια σηραγγα, ομηρος ομηρικη Ιθακη ΦΙΛΙΤΟΥ, βοσκος ΟΔΥΣΣΕΑ, ΦΙΛΟΙΤΙΟΣ, βοσκη ζωα Αρσενης, ΣΧΟΛΗ ΟΜΗΡΟΥ, Φιλομηροι Γαλλικο τηλεοπτικο συνεργειο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΞΩΓΗ χωραφι εληες, ελιες ελαιωνας αρχαια κατασκευη ΦΙΛΟΙΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΦΙΛΟΙΤΙΟΣ ΠΑΛΛΑΤΙ παλλατι ΤΙΚΤΗ ΚΡΗΝΗ αθανας αθηνας θεα αθηνα ΑΗ ΘΑΝΑΣΗΣ, αγιος αθανασιος ΜΕΛΑΝΥΔΡΟΣ ΠΗΓΗ ΜΕΓΑΝΥΔΡΟΣ ΠΗΓΗ ΝΕΡΑ ΚΑΛΑΜΟΥ ανακτορο εκκλησακι ΠΑΝΑΓΙΑΣ παναγια ΣΚΙΕΡΟ ΑΛΣΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ θεος ΑΠΟΛΛΩΝ ΒΡΑΧΟΣ, νερο πετρα, πηγαδι εντοιχισμενη πινακιδα, ξωκκλησι επιγραφή ΣΕΒΟΥ Ω ΜΟΥΣΙΚΕ, μουσικη μουσικος ΣΤΑΥΡΟΣ Αρχαιλογικη Υπηρεσια ανακαλυψη, 1963 – 1964 τουνελ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ιερος ναος ΚΟΝΤΟΡΛΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ αρχαιολογος, ΜΕΝΤΗΣ ΑΓΧΙΑΛΟΣ πλοιο ΛΙΜΑΝΙ ΡΕΙΘΡΟ ΦΡΙΚΕΣ νησος ΤΑΦΟΣ ΜΕΓΑΝΗΣΙ ΜΕΛΙΤΗ ΚΥΠΡΟΣ ΑΦΑΛΕΣ ΟΡΥΧΕΙΟ, ορυκτα Μηλιαρακης Γεωγραφια πολιτικη νεα νομος Κεφαλληνιας. Κεφαλληνια, Ιθακη, ατοκος, Αρκουδι, Καστος Εχιδναδες Τυπογραφειο Αδελφων Περρη, Αθηνα, 1890 Εχιναδες Καλλινικος Δενδρινος Εξωη / Σταυρονικο οικισμος 38ος παραλληλος Βαθυ Φιλιτου φιδι φιδια φιλος + οιτος οισω μορος θανατος μοιρα πεπρωμενο, συμφορα ομηρου, Σοφοκλης, Ευριπιδης πορεια του ανθρωπου δρομος πρεπει > Ιλιας. ιλιαδα Φιλητιος ορχαμος ορχος, ογμος < αρχω πρωτος σειρα, ηγετης ομαδας, αρχηγος Ησιοδος αυθεντης αφεντης, αφεντικο, αρχιβοσκος κοπαδι βοοειδη πιστος Μελανθιος Ευμαιος συβωτης Συβοτα χοιρος, Μελανθευς Δολιος δουλα Μελανθω αιγα κατσικα βουκολος Δημος Κεφαλληνων, ραψωδια, χοιροβοσκος μεταμφιεση ζητιανος μνηστηρες, αγελαδα Κεφαλληνια μνηστηρας, μνηστηροφονια ανακτορο του Οδυσσεως κλοπη οπλο σχοινι αγωνας Πεισανδρος Κτησιππος βασιλιας ελευθερια υποτακτικος Τηλεμαχος, Οδυσσεα Λαερτης, Ευπειθης διαταγη τιμωρια κοψιμο μυτη, αυτι ακρα γεννητικα οργανα σκυλος απελευθερωση πολιτης προγονος οικογενεια Βουκολοι κεφαλονια Πλουταρχος ΨευδοΑπολλοδωρος Οβιδιος Θεοκριτος Χαριτες ιερων, βουσι βοες βοδια αγελαια εργον περισπλαγχνος ωνασαν ιαων αοιδη Αντινοος Πηνελοπη Ταφιοι ταφιων ληστες, λεηλασια Θεσπρωτοι θεσπρωτια Κεφαλληνες, συμμαχοι Ιθακησιοι εξολοθρευση μνηστηρων, αχαριστος παρακινηση λαος εξεγερση ακοντιο, χαλκινο κρανος αινιγμα τοπωνυμιο Κορακας, συνοικια Χωρα των Κορακηνων, Κορακηνοι Κορακα Κορακος πετρη Πετρα Κορακος βορεια νοτια Μαλτα αρχαιος αττικος δημος Κεκροπιδα φυλη Σαμοθρακη αττικη αθηνων σπηλια σπηλιες σπηλαιο πλατρειθιας
arxeion-politismou.gr/

Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2023

Σπάνιος τάφος με σκελετούς 5.000 ετών αποκαλύφθηκε στη Σκωτία

Τα ερείπια ενός «απίστευτα σπάνιου» τάφου ηλικίας 5.000 ετών αποκαλύφθηκαν σε ένα από τα σκωτσέζικα νησιά Ορκάδες (Orkney), ανέφεραν τα Εθνικά Μουσεία της Σκωτίας σε ανακοίνωσή τους την Τρίτη (24/10).
Η ανασκαφή στο Χολμ, στο νησί Μέινλαντ, αποκάλυψε μια πέτρινη κατασκευή προσβάσιμη μέσω ενός περάσματος μήκους 7 μέτρων και ίχνη ενός λιθοσωρού που θα το κάλυπτε, «το αποκορύφωμα της νεολιθικής μηχανικής στη βόρεια Βρετανία», όπως ανέφερε η ανακοίνωση.
Δεκατέσσερις αρθρωτοί σκελετοί ανδρών, γυναικών και παιδιών, καθώς και άλλα ανθρώπινα λείψανα, ανακαλύφθηκαν σε ένα από τα έξι μικρότερα πλευρικά κελιά που περιβάλλουν έναν μεγάλο πέτρινο θάλαμο.
«Στη Νεολιθική εποχή, θα ήταν ένας απίστευτα εντυπωσιακός τύμβος διαμέτρου 15 μέτρων. Αυτά τα κελιά είναι πραγματικός άθλος της μηχανικής», δήλωσε στο CNNi ο αρχαιολόγος Χιούγκο Άντερσον-Γουάιμαρκ.
Δύο από τους σκελετούς είχαν τοποθετηθεί έτσι ώστε να είναι σχεδόν αγκαλιασμένοι μεταξύ τους, με δύο παιδιά τοποθετημένα πάνω από τα κεφάλια τους.
«Η διατήρηση τόσων πολλών ανθρώπινων λειψάνων σε ένα μέρος του μνημείου είναι εκπληκτική, ειδικά από τη στιγμή που η πέτρα έχει ως επί το πλείστον λεηλατηθεί για οικοδομικό υλικό», ανέφερε η αρχαιολόγος Βίκι Κάμινγκς.
«Είναι απίστευτα σπάνιο να βρίσκει κανείς τέτοιες ταφικές αποθέσεις, ακόμη και σε καλά διατηρημένους θαλαμωτούς τάφους και τα λείψανα αυτά θα δώσουν νέες γνώσεις για όλες τις πτυχές της ζωής αυτών των ανθρώπων», πρόσθεσε.
Μόνο 12 άλλοι παρόμοιοι τάφοι είναι γνωστό ότι υπάρχουν στα Όρκνεϊ. Οι περισσότεροι από αυτούς παραμένουν ορατοί στο τοπίο – σε αντίθεση με αυτή την τελευταία ανακάλυψη που ήταν θαμμένη κάτω από το έδαφος.
Καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό στα τέλη του 18ου ή στις αρχές του 19ου αιώνα προκειμένου να εξασφαλιστούν πέτρες για την οικοδόμηση μιας αγροικίας, σύμφωνα με την ανακοίνωση, αλλά μεταγενέστερες υποτυπώδεις ανασκαφές το 1896 αποκάλυψαν οκτώ σκελετούς και ώθησαν τον τοπικό αρχαιολόγο Τζέιμς Γουόλς Κούρσιτερ να υποθέσει ότι επρόκειτο για ερειπωμένο τάφο.

Ο τάφος καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό στα τέλη του 18ου ή στις αρχές του 19ου αιώνα προκειμένου να εξασφαλιστούν πέτρες για την οικοδόμηση μιας αγροικίας National Museums Scotland© Παρέχεται από: CNN.gr

Τα έγγραφα που φυλάσσονται σε μια ιδιωτική συλλογή σημειώσεων του Κούρσιτερ περιείχαν περισσότερα στοιχεία που επέτρεψαν στους αρχαιολόγους να πραγματοποιήσουν γεωφυσική έρευνα με την ελπίδα να εντοπίσουν τον τάφο.
«Ήταν μεγάλη έκπληξη να κάνουμε αυτή την ανακάλυψη», δήλωσε ο Άντερσον-Γουάιμαρκ. «Πρόκειται για ένα τόσο μεγάλο πράγμα, αλλά παρόλα αυτά σήμερα είναι απλώς ένα χωράφι με γρασίδι. Δεν υπάρχει τίποτα στην επιφάνεια που να υποδηλώνει ότι αυτός ο τάφος υπήρξε ποτέ εκεί, αλλά κάποτε θα ήταν ένα απίστευτο μνημείο. Είμαστε τυχεροί που μας άφησαν αρκετό από αυτό».

Με πληροφορίες από: Skeletons unearthed in ‘incredibly rare’ 5,000-year-old Scottish tomb by Issy Ronald, CNN

Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου 2023

Τα Μοναδικά Σπίτια των Αρχαίων που Δεν “Σκούπισε” ο Χρόνος Βρίσκονται σε ένα Κακοτράχαλο Βουνό της Ηπείρου

Πριν από 24 αιώνες, ο προπάππους του Μεγαλέξανδρου, ο Αλκέτας Α΄, έχτισε στο Όρραον μία πέτρινη πόλη-φρούριο.

Οικία Α

Τόπος γυμνός, απόκρημνος. Πέτρα πάνω στην πέτρα. Όραση όμως ανοικτή, πεδίο ελεύθερο μέχρι τη θάλασσα, τον Αμβρακικό κόλπο και το Ιόνιο πέλαγος μετά.
Για αυτό και Όρραον το όνομά του - αν είσαι εδώ τα μάτια φτάνουν μακριά, εποπτεύουν ανεμπόδιστα. Για αυτό πριν από 24 αιώνες, ο προπάππους του Μεγαλέξανδρου, ο Αλκέτας Α΄, βασιλιάς των Μολοσσών της Ηπείρου, έκτισε εδώ μία πέτρινη πόλη-φρούριο που ακόμα ο χρόνος δεν “σκούπισε”- δεν εξαφάνισε όπως, μάλλον, με τις δικές μας πλαστικές πολιτείες θα συμβεί.
Σε αυτόν τον άσημο σήμερα, άγνωστο τόπο, διασώζονται τα καλύτερα διατηρημένα σπίτια της ελληνικής αρχαιότητας- οι οικίες Α, Β και Γ, το κτίριο Δ, όλα ορθώνονται μέχρι το ύψος της στέγης. Αιφνιδιάζεσαι όπως τα αντικρίζεις απροσδόκητα, καταμεσής μιας φαινομενικής ερημιάς, σαν στη μέση του πουθενά. Η λιθοδομή τους, τόσους αιώνες μετά, παραμένει αψεγάδιαστη, ξερολιθιά αλφαδιασμένη με τέλεια γεωμετρική ακρίβεια από τον αρχαίο μάστορα.
Στον ελλαδικό χώρο το Όρραον αποτελεί μοναδικό σημείο.
Είσοδος στον οικισμό

Γιατί από την περίοδο της αρχαιότητας κρατήθηκαν μέχρι τις μέρες μας ναοί, θέατρα και στάδια, δρόμοι και υδραγωγεία. Αλλά τα σπίτια των ανθρώπων, πέσανε. Χαθήκαν. «Βρίσκουμε μόνο τα θεμέλιά τους, άντε έως και το κάτω τμήμα των τοίχων. Μέχρι εκεί», λέει η αρχαιολόγος Ανθή Αγγέλη, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, που έχει εργαστεί συστηματικά για την ανάδειξη του αρχαίου οικισμού. «Οι αρχαίοι Έλληνες έκτιζαν με πέτρα μέχρι ένα χαμηλό ύψος, στα 70- 80 εκατοστά», συνεχίζει η ίδια. «Συνέχιζαν μετά με ωμές πλίνθους, ούτε καν ψημένα τούβλα, όπως οι Ρωμαίοι. Αυτά τα “πλινθιά” με την πάροδο των χρόνων επέστρεφαν στην κατάσταση του πηλού, γίνονταν πάλι άργιλος και εξαϋλώνονταν εντέλει».
Στο Όρραον, όμως, η αρχαιολόγος εξηγεί ότι έκτισαν εξολοκλήρου με πέτρα μέχρι το ταβάνι, μέχρι τη σκεπή. Η εξόρυξη του λίθου εκεί ήταν εύκολη, στο διπλανό Ξηροβούνι υπάρχουν μέχρι σήμερα μεγάλα λατομεία της ίδιας πέτρας.
Οικία

Και εγένετο το Όρραον: μία μικρή, πέτρινη πόλη πάνω στα βουνά. Περίκλειστη από ισχυρό τείχος και γκρεμούς. Μια πόλη-κάστρο.
Περίπου εκατό σπίτια, με γκρίζους, φαρδείς ογκόλιθους για τοίχους, σαν επιμέρους οχυρά μες στο μεγάλο φρούριο. Το ένα σπίτι δίπλα στο άλλο, σχημάτιζαν οικοδομικά τετράγωνα που διακόπτονταν από στενούς δρόμους που τέμνονταν σε άψογες, ορθές γωνίες. Βάσει σχεδίου: ώστε σε καιρό πολέμου, εάν το τείχος έπεφτε κατά την πολιορκία, μέσα, η πόλη θα γινότανε λαβύρινθος φριχτός για κάθε εισβολέα.Ζητάω από την Ανθή Αγγέλη να μου δώσει μια εικόνα των ανθρώπων και της ζωής στο Όρραον.
«Στο Όρραον κατοικούσαν Μολοσσοί», απαντάει. «Το φύλο των Μολοσσών ήταν στενά δεμένο με την κτηνοτροφία, ήταν ποιμένες, κυρίως - και αγρότες. Στο Όρραον βρέθηκαν γεωργοκτηνοτροφικά εργαλεία, όπως σιδερένια ψαλίδια για την κουρά των προβάτων, αργαλειοί επίσης, για την ύφανση του μαλλιού. Και, μάλλον, οι αρχαίοι εκείνοι άνθρωποι καλλιεργούσαν μια μικρή πεδιάδα εκεί που σήμερα βρίσκεται το χωριό Αμμότοπος».
Όρραον τοπίο

Δεν ήταν όμως ένας οικισμός ποιμένων μόνο - η φρουριακή εντύπωση που δίνει το Όρραον δεν είναι τυχαία. Όπως μου λέει η κ. Αγγέλη, το Όρραον κτίστηκε εξαρχής ως πόλη-κάστρο, ως ένα μικρό μεθοριακό φρούριο των Μολοσσών. Είχε στρατηγική θέση, έλεγχε το πέρασμα στην χώρα των Μολοσσών.
Από τον Αμβρακικό κόλπο και τη θάλασσα, στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων: την ίδια αρχαία στράτα ακολουθεί σήμερα ο αυτοκινητόδρομος της Ιονίας Οδού. Οι κάτοικοι του Όρραον αυτό το διαχρονικό, φυσικό πέρασμα των “ξένων” προς τη χώρα τους, αλλά και την δική τους πρόσβαση στη θάλασσα, επιτηρούσαν και προστάτευαν. Ήταν διαρκώς και οπλίτες.
Σε όλους τους τάφους που έχουν ανασκαφεί στο νεκροταφείο της μικρής πόλης βρέθηκαν όπλα, όπως λόγχες και σπαθιά. Οι σκελετοί τους βρίσκονται στις αποθήκες του (εξαιρετικού) Αρχαιολογικού Μουσείου της Άρτας και αν κάποτε γίνει ανάλυση του γενετικού υλικού, θα μάθουμε περισσότερα πράγματα για αυτούς τους ανθρώπους και την κοινότητά τους. «Σώσανδρος» ήταν το όνομα ενός, όπως μαρτυρά η επιτύμβια στήλη που βρέθηκε στον τάφο του: ωραίο όνομα, αλληγορικό σχεδόν για την ανθρώπινη κατάσταση, οξύμωρο για έναν νεκρό και η πέτρινη επιγραφή του ήτανε «κεντημένη» με κλαδιά από κισσό και δρυ.
Το γκρεμισμένο τείχος.

Παρατηρώ το πεσμένο τείχος που είχε έως τρία μέτρα πλάτος και οχτώ ορθογώνιους πύργους - τεράστιες σωροί από πέτρες διαγράφουν επακριβώς την ίδια περίμετρό του, δύο χιλιάδες χρόνια τώρα. Παραμένουν έτσι από το 168 π.Χ. οπότε το τείχος κατέστρεψαν οι ρωμαϊκές λεγεώνες, γκρεμίζοντας το ως τα θεμέλια. Το Όρραον είχε αποφασίσει να αντισταθεί στην επεκτατική αυτοκρατορία. Ήταν μια από τις λίγες πόλεις που το τόλμησαν. Έπρεπε να πληρώσει το τίμημα.
Περίπου δυο χιλιάδες άνθρωποι ζούσαν εδώ. Μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτηση το Όρραον ήταν ήδη ένα μικρό άστυ διακοσίων ετών- και συνέχισε να κατοικείται για τον επόμενο περίπου ενάμιση αιωνα. Το 31 π.Χ. ο Οκταβιανός Αύγουστος ανάγκασε τους κατοίκους να μετοικήσουν στη Νικόπολη - τους «απήγαγε» στη λαμπρή πόλη που έκτισε ως επινίκια του μεγαλύτερου θριάμβου του, όταν κατατρόπωσε την Κλεοπάτρα και τον Αντώνιο στο κοντινό Άκτιο.
Η μικρή πόλη ερήμωσε. Από τα εκατό σπίτια, παρά την πέτρα και την τέχνη που είχανε φτιαχτεί, τα περισσότερα, μες στους αιώνες γκέμισαν. Τυμβωρύχοι σύλλησαν τους τάφους και η φύση έκανε κι αυτή τη δουλειά της: εξαπλώθηκε. «Μέχρι και σήμερα, το Όρραον δεν έχει ανασκαφεί συστηματικά», λέει η Ανθή Αγγέλη. «Με εξαίρεση την οικία Α. και το κτίριο Δ., ο υπόλοιπος χώρος δεν έχει ερευνηθεί. Θεωρητικά, εδώ υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό για όποιον εξασφαλίσει τους πόρους και ξεκινήσει μια συστηματική ανασκαφή».
Το κτίριο Δ

Πάντως, ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος. Το κτίριο Δ., δημόσιο κτίριο της αρχαίας κοινότητας, στέκει σχεδόν αυτούσιο, όπως κτίστηκε τότε. Λείπει μόνο η σκεπή - αλλά φαίνονται ακόμη στη λιθοδομή οι θέσεις όπου «κούμπωναν» τα ξύλινα δοκάρια της.

Η δεξαμενή

Η πέτρινη δεξαμενή που συγκέντρωνε το νερό της βροχής είναι κι αυτή απείραχτη απ’ τον χρόνο - και μπορείς να κατέβεις την πέτρινη σκάλα έως τον πυθμένα της, όπως οι άνθρωποι που τσέκαραν τη στάθμη του νερού, τότε. Και το καλντερίμι ανάμεσα στις οικίες Β. και Γ. είναι σταθερό κι αυτό, απαράλλαχτο σχεδόν: οι ίδιοι πέτρινοι τοίχοι εκατέρωθεν, ίδιο το φως και οι σκιές.
Καλντερίμι

«Εδώ και τρία χρόνια το Πανεπιστήμιο του Darmstadt (Γερμανία) υλοποιεί στο Όρραον το ερευνητικό πρόγραμμα ΦΩΣ 4D για τις συνθήκες φωτισμού στα αρχαία σπίτια», σημειώνει η Ανθή Αγγέλη. Οι γερμανοί επιστήμονες επισκέπτονται τον αρχαιολογικό χώρο αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του χρόνου και πραγματοποιούν μετρήσεις για να κατανοήσουν πως φωτίζονταν τα αρχαία ελληνικά σπίτια κατά τη διάρκεια της μέρας, από το φυσικό φως δηλαδή. Πως εξασφάλιζαν οι άνθρωποι ότι τα σπίτια τους θα έχουν επαρκή φωτισμό, αλλά θα προστατεύονταν κιόλας από τις καιρικές συνθήκες: τη βροχή, τον άνεμο, το κρύο;
«Επέλεξαν τρεις πόλεις του αρχαίου κόσμου», λέει η κ. Αγγέλη. «Την Όστια στην Ιταλία, την Έφεσσο στη Μικρά Ασία και το Όρραον στην Ελλάδα. Αυτό δείχνει τη σημασία και τη μοναδικότητά του - δεν υπάρχει άλλος οικισμός στον Ελλαδικό χώρο με οικίες τόσο καλοδιατηρημένες ώστε να πραγματοποιηθεί μια τέτοια έρευνα».


Οικία Α έξω γωνία.

Μπαίνοντας στον αρχαιολογικό χώρο, αν ακολουθήσεις το μονοπάτι στα δεξιά σου, θα βρεθείς στην οικία Α.. Και αμέσως θα καταλάβεις πόσο δίκιο έχει η ελληνίδα αρχαιολόγος και οι γερμανοί συνάδελφοί της. Η οικία Α., σπίτι αγροτοκτηνοτρόφων, όπως απέδειξε η αρχαιολογική έρευνα, είναι, πράγματι, ένα καταπληκτικό παράδειγμα σωζόμενου αρχαίου σπιτιού. Κτίστηκε περίπου όταν ιδρύθηκε ο οικισμός και εξακολούθησε να κατοικείται μέχρι το τέλος της ανθρώπινης παρουσίας εκεί. Τότε, οι τελευταίοι του κάτοικοι ζούσαν σε ένα σπίτι ήδη τριακοσίων χρονών.
Ολοπέτρινο, δίπατο κτήριο, τότε, με εσωτερική σκάλα που οδηγούσε στον επάνω όροφο.
Μεγάλο σπίτι: 293 τ.μ. - τα δωμάτια του, οι επιμέρους χώροι δεν άλλαξαν ποτέ διαρρύθμιση. Παρέμειναν όπως όταν ξεκίνησε να πρωτοκατοικείται και, μέχρι σήμερα, είναι απόλυτα διακριτά και εμφανή. Μπορείς, ακόμη, να μπεις σε αυτό το σπίτι, να το περπατήσεις: από την υπαίθρια αυλή του με τους κίονες, μέχρι το «σκοτεινό δωμάτιο», εκεί που οι γυναίκες δούλευαν τον αργαλειό.


Το εσωτερικό τής οικίας.

Οι αρχαιολόγοι έχουν αναγνωρίσει κάθε δωμάτιο του Σπιτιού Α.: το υπνοδωμάτιο του ζευγαριού, τον «λουτρώνα», που είχε δάπεδο από αδιάβροχο κονίαμα, τον «οίκο» όπου δούλευαν πολλές γυναίκες μαζί (στο μαγείρεμα γύρω από την εστία ή υφαίνοντας), τον «ανδρώνα» όπου ο οικοδεσπότης διοργάνωνε τα γλέντια του, τα «συμπόσιά» του: εκεί, περιμετρικά των τοίχων, υπήρχαν επτά κλίνες για τους καλεσμένους. Η «γυναικωνίτις» όπου ζούσαν οι γυναίκες, όπως και οι κοιτώνες των δούλων, βρίσκονταν στον πάνω όροφο.
Πατριαρχική, συντηρητική η κοινωνία του Όρραον, κόσμος με δούλους - αυταρχική, συχνά βίαιη σε ακρότατα όρια η ζωή, χιλιάδες χρόνια χειρότερη από τη σημερινή δική μας. Που μπορεί να είναι λειψή κι αυτή αλλά ακόμα και όταν βρισκόμαστε σε τέτοιους τόπους, σαν κινηματογραφικά σκηνικά, ας μην εκτρέπεται η συγκίνηση για την ανθρώπινη κατάσταση μέσα στον χρόνο σε φτηνό μελό, σε ανόητη και -για εμάς τους σύγχρονους ανθρώπους- άδικη νοσταλγία. Γεννηθήκαμε σε θέση πλεονεκτικότερη μέσα στην Ιστορία και από τον Αύγουστο Οκταβιανό. Με λίγη τύχη είναι στο χέρι μας να ζήσουμε καλύτερα.

Η θέα από το παράθυρο στην οικία Α.

Από το παράθυρο του Σπιτιού Α. φαίνεται ο αυτοκινητόδρομος του 2023, με τα αυτοκίνητα που τρέχουν, σα να ανεβαίνει με ταχύτητα από τη θάλασσα στο βάθος. Η απουσία της στέγης αφήνει τον ουρανό να «μπαίνει» στο αρχαίο σπίτι. Μέρα με διακυμάνσεις, στο τέρμα του καλοκαιριού, έχει ήλιο που εναλλάσσεται με στάλες βροχής αλλά το φως είναι καθαρό, διαυγές - και ένα ζευγάρι γερακιών υπερίπταται.
Τι έμεινε στον τόπο αυτό από τους ανθρώπους, τις οικογένειες, τις γενιές που έζησαν στο Σπίτι Α.; 
Τι κράτησε στον χρόνο; 
Η τέχνη της πέτρας σίγουρα - τα «μπουλούκια» των ηπειρωτών μαστόρων ήτανε φημισμένα σε όλα τα Βαλκάνια για τους πολλούς επόμενους αιώνες. Εν μέρει η γλώσσα τους, ως εκφορά του λόγου και ηχόχρωμα: Γιατί οι Μολοσσοί μιλούσαν τη βορειοδυτική δωρική διάλεκτο, «βαριά» δωρικά δηλαδή. Ηπειρώτικα. Και τα σκυλιά τους, τα ποιμενικά μολοσσικά σκυλιά που θαύμασαν οι Ρωμαίοι ποιητές και ιστορικοί για το θάρρος, τον τσαμπουκά τους απέναντι και σε αγέλες λύκων. «Ακόλωτα», στοιβαρά.

Παράθυρο οικίας Α

Προσπαθώ να έρθω στη θέση των σκληροτράχηλων, πριμιτίφ αρχαίων εκείνων ανθρώπων όταν από το ίδιο παράθυρο που σήμερα έχει θέα τον αυτοκινητόδρομο, αυτοί έβλεπαν τις ρωμαϊκές λεγεώνες να ανεβαίνουν το βουνό, σιδηρόφρακτες.

Αν είχε αυτό το περίεργο φως που έχει σήμερα, οι πανοπλίες θα λαμπίριζαν σποραδικά.

Κείμενο
Αλέξης Γαγλία
ς

vice.com/